Cmentarz Wojenny Palmiry

Palmiry to miejscowość położona na obrzeżach Puszczy Kampinoskiej, 25 km na północny zachód od Warszawy. W początkowych latach II wojny światowej było to miejsce masowych mordów Niemców na ludności cywilnej. Po wojnie z ekshumowanych szczątków rozpoznano jedynie 20% ofiar. Dzisiaj w środku lasu, z dala od miejskiego i ulicznego zgiełku mieści się ogromny cmentarz wraz z muzeum upamiętniającym ponad dwa tysiące ofiar.

Dojechać tam można na kilka sposobów. Nie wiem, czy opcja z rowerem jest dobra, biorąc pod uwagę, że trasa ciągnie się drogą krajową (DK7). Zależy jeszcze z jakiej dzielnicy Warszawy ktoś chciałby się wybrać. Dla mnie jeszcze wchodziła możliwość, aby z Wiktorowa pojechać rowerem przez las (niecałe 20 km w jedną stronę) ale na samotne wycieczki po lesie mogę się wybrać na swoim terenie, a nie w okolicy, której kompletnie nie znam i nie byłoby możliwości, aby ktoś z bliskich ruszył z ratunkiem, w razie problemów. Najwygodniej jest pojechać tam samochodem, ale na wakacje, póki mam zniżkę studencką, jeżdżę pociągiem, więc nie mam innej możliwości, jak skorzystanie z komunikacji zbiorowej.

Dojazd z Warszawy do Palmir samochodem

Rowerowa trasa z Wiktorowa do Palmir

Przystanek autobusowy przy cmentarzu w Palmirach

Warszawski ZTM uruchomił specjalną linię autobusową nr 800, która kursuje na trasie Metro Młociny - Palmiry. Niestety, linia ta jeździ tylko w weekendy. Autobus zatrzymuje się przy samym muzeum i w tym samym miejscu, tylko po drugiej stronie szosy, zabiera podróżnych do miasta.

Po przekroczeniu bram cmentarza... Z każdej strony owinęła mnie wszechobecna cisza i spokój, jakiego nie zaznałam nigdzie indziej i nigdy wcześniej. Było ciepło, wręcz gorąco. Cmentarz otoczony jest z każdej strony lasem, a ruch turystyczny jest tam ograniczony. Być może dlatego, że miejsce to nie jest zbyt rozpropagowane. 

Wejście na cmentarz

Tablica informacyjna

Trzy krzyże górujące nad cmentarzem

Maciejowi Ratajowi poświęciłam część mojej pracy licencjackiej

Ogrom krzyży

W tle widać żydowską stelę nagrobną - macewę

Las drzew, las krzyży

Z ponad 2000 ofiar, zidentyfikowano jedynie 400. Reszta to osoby NN.

Chodziłam po tych alejkach, czytałam tabliczki na krzyżach. Na jednych było NN i data śmierci, na innych imię, nazwisko, profesja i wiek. Byli ludzie młodzi i starsi. Byli żołnierze oraz cywile. 

Miejsce to na pewno wymaga powagi i odpowiedniego zachowania. Atmosfera, jaka tam panuje, elektryzuje, wprowadza mózg na wysokie obroty, myśli przelatują z prędkością błyskawicy. Nie tylko Katyń, nie tylko Miednoje. Nasi rodacy zginęli także w Palmirach, Szwedzkich Górach, Wólce Węglowej. Mordy pierścienia warszawskiego były nie mniej okrutne niż mordy NKWD za naszą obecną wschodnią granicą. 

Muzeum w środku

Po obejściu całego cmentarza, weszłam do Muzeum. Wystrój jest surowy, ale obecnie panuje chyba właśnie taki trend. Zimne, surowe wnętrza, które nie odciągają uwagi od tego, co najważniejsze - od eksponatów. A tych w Muzeum w Palmirach nie brak. Są zarówno dokumenty, jak i broń, elementy umundurowania, wiele fotografii. W jednym miejscu umieszczony jest głośnik, a z niego rozbrzmiewają imiona i nazwiska ofiar w porządku alfabetycznym według nazwisk. Stałam na środku hali, wsłuchując się w lektora. Listę przesłuchałam dwa razy. Nie padło ani jedno rodowe nazwisko. Z jednej strony ulga, z drugiej - kolejna ściana genealogiczna. Szukam przodków, którzy się zgubili, nie wiem gdzie szukać, więc szukam po omacku. Jak na razie - tylko eliminuję kolejne tropy.

PODSUMOWANIE

Wstęp do muzeum jest wolny. Odwiedzający otrzymują przy wejściu bezpłatny bilet. Niestety, pamiątki są dość drogie - rok temu malutka książeczka-broszurka kosztowała 5 zł.

Jedyny koszt to dojazd.  Z centrum na Młociny najdogodniej dojechać metrem, a później wsiąść w autobus nr 800 do Palmir, z powrotem odwrotnie. W związku z przesiadkami najdogodniej kupić bilet dobowy (na 1 i 2 strefę!), a jeśli przebywamy w stolicy dłużej niż jeden dzień, warto kupić bilet trzydniowy - to oszczędność przede wszystkim pieniędzy, ale także czasu i stresu w pilnowaniu ważności biletu :)